Ροχαλητό: Ενοχλητική κατάσταση ή σοβαρή νόσος;

Ο χειρουργός – ωτορινολαρυγγολόγος, Ιωάννης Αβούρης, ανοίγει το φάκελο «ροχαλητό» και απαντά αναλυτικά σε όλες τις ερωτήσεις που αφορούν στο θέμα.

Όλοι μας έχουμε κατηγορηθεί ότι  ροχαλίζουμε, έστω περιστασιακά, σε κάποια φάση της ζωής μας. Όταν είμαστε αρκετά κουρασμένοι ή έχουμε φάει αργά το βράδυ και ίσως έχουμε καταναλώσει λίγο αλκοόλ παραπάνω. Σίγουρα το ροχαλητό αυτό δεν είναι κάτι με το οποίο πρέπει να ασχοληθούμε. Κάποιοι, όμως, ροχαλίζουν συστηματικά και έντονα. Σε αρκετές περιπτώσεις η οικογενειακή ζωή αναστατώνεται σοβαρά, καταδικάζοντας σε νύχτες αγρύπνιας τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

   Το ροχαλητό είναι ένα σύμπτωμα που μόνο αστείο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, αφού εκτός από πρόβλημα με σοβαρές κοινωνικές προεκτάσεις, όταν συνοδεύεται από απνοϊκά επεισόδια, καταστάσεις δυνητικά επικίνδυνες για τη ζωή του πάσχοντος, από κοινωνικό πρόβλημα γίνεται πρόβλημα υγείας.

   Στη σημερινή  εποχή μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το ροχαλητό δεν είναι πλέον μια φυσιολογική κατάσταση, αλλά μία νόσος παγκόσμια αναγνωρισμένη, που εκδηλώνεται με ποικιλία κλινικών μορφών, από το απλό αθώο περιστασιακό και ακίνδυνο καλόηθες ροχαλητό ή το πιο σοβαρό σύνδρομο της αυξημένης αντίστασης του αεραγωγού έως την επικίνδυνη κατάσταση για τη ζωή, το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας (sleep apnea)

    45% των ενηλίκων ροχαλίζουν περιστασιακά και 25% ροχαλίζουν συστηματικά, από τους οποίους το 20-30% πάσχει από κάποιας μορφής άπνοιας. Στην Ελλάδα περίπου 900000 πάσχουν από νοσηρό ροχαλητό και από αυτούς οι 500000 παραμένουν αδιάγνωστοι.

Τι είναι το ροχαλητό και πώς παράγεται;
    Είναι ο ενοχλητικός, εισπνευστικός κυρίως, θόρυβος που παράγεται, κατά την διάρκεια του ύπνου λόγω της χαλάρωσης του μυϊκού τόνου, από την δόνηση των μαλακών μορίων των τοιχωμάτων του φάρυγγα, κυρίως της σταφυλής της υπερώας και των αμυγδαλών, που προκαλείται όταν ο  αέρας που περνάει δεν έχει φυσιολογική ροή επειδή εμποδίζεται με αποτέλεσμα να στροβιλίζεται. Κατά την εγρήγορση δεν παράγεται ροχαλητό, ακόμα κι αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις, διότι τα φαρυγγικά τοιχώματα έχουν φυσιολογικό μυϊκό τόνο, που δεν επιτρέπει την χαρακτηριστική δόνηση.

Προδιαθεσικοί παράγοντες
•    Ανατομικοί παράγοντες.  Διακρίνονται σε :                                                                                       

-  παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη ρινική αναπνοή (σκολίωση     ρινικού διαφράγματος, υπερτροφία ρινικών κογχών, ¨κρεατάκια¨,  πολύποδες ρινός, ανεπάρκεια ρινικού προδρόμου, αλλεργία, λοιμώξεις…)                                                                                                                            

-  πληθωρικότητα των ιστών του φάρυγγα (υπερτροφικές αμυγδαλές, παχειά και μακριά μαλθακή υπερώα, ευμεγέθης σταφυλή, χονδρά τοιχώματα φάρυγγα …)                                                                                                 

-  ιδιομορφίες στην κατασκευή της εισόδου του λάρυγγα (πεπλατυσμένος υποφάρυγγας, μεγάλη και μαλακή επιγλωττίδα, λαρυγγομαλακία)                          -  κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες και ιδιομορφίες σε άλλες κεφαλομετρικές σχέσεις του σπλαχνικού κρανίου                                                                                        -  σχετικό μέγεθος γλώσσας σε σχέση με το στόμα (μακρογλωσσία, μικρογναθία)
•    Το μεγάλο σωματικό βάρος αποτελεί από τους σημαντικότερους παράγοντες. Η συσσώρευση λίπους στο κοιλιακό τοίχωμα αυξάνει το αναπνευστικό έργο, αλλά κυρίως συνοδεύεται από ανάλογη με 10% συσσώρευση λίπους στη ρίζα γλώσσας
•    Ο σωματότυπος : Ο πυκνικός τύπος (ευρύς σκελετός, μεγάλη μυϊκή μάζα, κοιλιά, ισχυρά άκρα και κοντός λαιμός) προδιαθέτει πολύ περισσότερο από τον αθλητικό – λεπτοφυή σωματότυπο. Αξιόπιστο κριτήριο αποτελεί η περίμετρος του λαιμού (Φ.Τ Άνδρες < 43cm , Γυναίκες <41cm br="">•    Ηλικία. Λόγω χαλάρωσης των ιστών και εξασθένισης του μυϊκού τόνου, το ροχαλητό καθίσταται συχνότερο και εντονότερο με την πάροδο της ηλικίας. Μετά τα 65 ροχαλίζει συστηματικά το 50% του πληθυσμού.
•    Φύλλο. Οι άνδρες (~37%) ροχαλίζουν 2 φορές συχνότερα από τις γυναίκες (~19%), λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους αυτό συσσωρεύεται περισσότερο στη περιοχή του λαιμού και της ρίζας της γλώσσας προκαλώντας στένωση του αεραγωγού.
•    Παράγοντες που προκαλούν χαλάρωση του μυϊκού τόνου. Η μεγάλη κόπωση, η κατανάλωση οινοπνεύματος και ηρεμιστικών φαρμάκων.
•    Η στάση του σώματος κατά τον ύπνο. Στην ύπτια θέση η γλώσσα πέφτει προς τα πίσω και στενεύει ή φράζει το φάρυγγα.
•    Μεταβολικές – ενδοκρινικές – νευρολογικές διαταραχές  : Υποθυρεοειδισμός, Cushing, ακρομεγαλία, διαταραχές κινητικού νευρώνα…
•    Κύηση παρουσιάζει 3,5 φορές αυξημένη πιθανότητα ροχαλητού
•    Κληρονομικότητα – οικογενής  προδιάθεση  

                                                                                                                                                                                                                                        
Διάκριση ροχαλητού
    Το απλό ροχαλητό, το οποίο είναι επίσης γνωστό ως πρωτοπαθές ή καλόηθες, χαρακτηρίζεται από δυνατούς ήχους από το ανώτερο αναπνευστικό κατά τη διάρκεια του ύπνου, χωρίς όμως επεισόδια άπνοιας. Παθολογική σημασία αποκτά όταν έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία του ατόμου. Γενικώς νοσηρό  θεωρείται το ροχαλητό που συνοδεύεται από άπνοιες, αν και υπάρχουν περιπτώσεις χωρίς άπνοιες που παρουσιάζουν νοσηρή συμπτωματολογία.

Τι είναι υπνική άπνοια ;
Η διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου για διάστημα μεγαλύτερο των 10sec ορίζεται ως υπνική άπνοια. Διακρίνεται σε :
•    Κεντρικού τύπου (~ 5%) : λόγω δυσλειτουργίας του αναπνευστικού κέντρου ο εγκέφαλος δεν δίνει σήμα στους πνεύμονες και δεν υπάρχει καθόλου προσπάθεια για αναπνοή.
•    Αποφρακτικού τύπου  (~95%) : η οποία οφείλεται σε σύμπτωση και απόφραξη του αεραγωγού του φάρυγγος/λάρυγγος, σε αντίθεση με το απλό ροχαλητό όπου η απόφραξη του αεραγωγού είναι μερική. Υπάρχει συνεχής προσπάθεια για αναπνοή αλλά λόγω εμποδίου δεν υπάρχει καθόλου εισροή αέρα.
•    Μικτού τύπου : σε κάποιες περιπτώσεις συνυπάρχει κεντρική και αποφρακτική αιτιολογία.
Με την απώλεια της φυσιολογικής αναπνοής μειώνεται το οξυγόνο στο αίμα με αποτέλεσμα να διεγείρεται ο εγκέφαλος και να διακόπτει τον βαθύ ύπνο προκειμένου είτε να δώσει το κατάλληλο σήμα  στους πνεύμονες είτε να επανέλθει ο μυϊκός τόνος να υπερνικηθεί η απόφραξη και να επιτραπεί εκ νέου η αναπνοή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταργείται η ρυθμιστική λειτουργία του βαθέως ύπνου. Συνήθως από τον ίδιο τον ασθενή δεν υπάρχει αντίληψη αυτών των περιόδων άπνοιας ή των αφυπνίσεων, παρά ταύτα η χαλαρωτική ιδιότητα του ύπνου διακόπτεται και ο ασθενής μπορεί να ξυπνήσει μετά από 8 ώρες ύπνου κουρασμένος.

Τι είναι το σύνδρομο υπνικής άπνοιας (Σ.Υ.Α) ;
    Μιλάμε για σύνδρομο υπνικής άπνοιας μόνο όταν υπάρχουν συμπτώματα ως αποτέλεσμα του ροχαλητού και των απνοιών. Στις περιπτώσεις με απλό βαρύ ροχαλητό ή ακόμα και με άπνοιες χωρίς όμως συμπτώματα και χωρίς αποκορεσμό της αιμοσφαιρίνης (μείωση του οξυγόνου στο αίμα) μιλάμε για σύνδρομο αυξημένης αντίστασης αεραγωγού. Σύνδρομο αθώο, που χρειάζεται όμως παρακολούθηση και αντιμετώπιση γιατί μπορεί να μεταπέσει ανά πάσα στιγμή σε σύνδρομο υπνικής άπνοιας.

  Η συνέχεια του άρθρου εδώ: stogiatro.gr 

Share on Google Plus

About grizos gatos

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.