Το μυστικό πείραμα της Καστέλλας (1903)

Η Συσκευή του Μπρανλί εγκαταστάθηκε στον λόφο της Καστέλλας

Ο Γάλλος Εντουάρ Μπρανλί (Edouard Branly) ήταν φυσικός και Καθηγητής στο Καθολικό Ινστιτούτο του Παρισιού. Είχε μπει κι αυτός στην κούρσα που διεξάγονταν μεταξύ επιστημόνων από όλο τον κόσμο στην ανάπτυξη της Ασύρματης Επικοινωνίας. Ήξερε πολύ καλά όπως κι οι άλλοι επιστήμονες ότι η επίτευξη αυτή θα άλλαζε το μέλλον της ανθρωπότητας.

Άνθρωποι θα επικοινωνούσαν μεταξύ τους χωρίς την χρήση καλωδίων αλλά ασύρματα. Ανταγωνιστής του Μπρανλί ήταν κυρίως ο Ιταλός Μαρκόνι χωρίς να αποκλείονται και πολλοί άλλοι.

Ο Μπρανλί με την συσκευή του. Η Συσκευή του Μπρανλί αποτελούνταν από ένα σωλήνα γεμάτο ρινίσματα σιδήρου που πλησίαζαν το ένα το άλλο όταν στα άκρα του σωλήνα εφαρμοζόταν μια τάση και αναπαρήγαγε τα σήματα

 
Οι επιστήμονες αυτοί έκαναν τα πειράματά τους μυστικά σε περιοχές διαφορετικές από αυτές της εθνικής τους καταγωγής προκειμένου να αποφύγουν την παρακολούθηση των ερευνών τους χωρίς αυτό να το καταφέρνουν πάντα.

Ξαφνικά ο Μαρκόνι κι ενώ οι έρευνές του είχαν κολλήσει στα 275 μέτρα απόσταση σήματος, εμφανίζεται να εκμπέμπει το γράμμα "S" (σε μορς) από την Κορνουάλη της Ουαλίας στον Άγιο Γεώργιο της Νέας Γης, ενώνοντας έτσι της δύο ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού. Όμως ο Μαρκόνι για να το πετύχει αυτό έχει χρησιμοποιήσει μια συσκευή που την κατασκεύασε ο Εντουάρ Μπρανλί το 1890. Χωρίς να μπούμε στα ενδότερα της ασύρματης επικοινωνίας απλά να πούμε ότι χωρίς αυτή την συσκευή, ο Μαρκόνι δεν θα μπορούσε να κάνει την εκπομπή.

Όταν ο Μαρκόνι ανακοίνωσε το επίτευγμά του ο Μπρανλί του στέλνει πικραμένος τηλεγράφημα "αυτό το όμορφο επίτευγμά σας οφείλεται στην ανακάλυψη στου κύριου Μπρανλί". Αργότερα η κοινότητα αναγνώρισε ότι ο Μαρκόνι δεν ήταν εφευρέτης αλλά σπουδαίος καινοτόμος και επιχειρηματίας.

Ο Μπρανλί τότε έβαλε στο μυαλό του να πετύχει κάτι περισσότερο από τον Μαρκόνι. Για τον σκοπό αυτό τον Μάρτιο του 1903 ο Μπρανλί έρχεται σε συμφωνία με τον τότε Υπουργό Ναυτικών Καραπάνο, η Ελλάς να βάλει τα μέσα και ο ίδιος την τεχνογνωσία. 

Συγκεκριμένα ο Μπρανλί έχει δημιουργήσει μια εταιρεία με την επωνυμία "Γαλλική εταιρεία Τηλεγράφων και Τηλεφώνων άνευ σύρματος" που εκπροσωπείται από τον Ιούλιο Μπερτράν. Αυτός έρχεται σε επαφή με τον τότε Υπουργό Ναυτικών Καραπάνο και του προτείνει τα πειράματα να γίνουν στην Ελλάδα προς όφελος του Βασιλικού Ναυτικού το οποίο θα αποκτήσει ξαφνικά ένα μεγάλο όπλο. Την επικοινωνία. Ο Καραπάνος αμέσως ενημερώνει τον τότε Διάδοχο Κωνσταντίνο Α΄ ο οποίος συμφωνεί αμέσως. Η επικοινωνία αυτή γίνεται μέσω της Γαλλικής Πρεσβείας Αθηνών.

Ο Μπρανλί σε υπόμνημα προς την ελληνική κυβέρνηση εκθέτει όλες τις εργασίες που πρόκειται να γίνουν χρησιμοποιώντας την λέξη ΠΕΙΡΑΜΑ

 Γιατί στην Ελλάδα και όχι αλλού;

Ήταν ήδη γνωστό στην επιστημονική κοινότητα, το ενδιαφέρον της ελλάδας για την επικοινωνία. Το 1902 το Υπουργείο Ναυτικών είχε ήδη κάνει μια προσπάθεια με πομπό που είχε εγκαταστήσει στην Φρεαττύδα και δέκτη στο Παλαιό Φάληρο.

  Αποφασίζουν τότε να δημιουργηθεί ένας επίγειος σταθμός στην Κορυφή του Λόφου της Καστέλλας ενώ ένας άλλος εντός πολεμικού πλοίου στο οποίο μάλιστα θα γίνουν τροποποιήσεις ώστε να δημιουργηθεί ένας ειδικός θάλαμος με τα μέσα και τους χειριστές της συσκευής. Το πλοίο όμως αυτό θα πρέπει να διαθέτει και ηλεκτρικομηχανή, κάτι που δεν ήταν σύνηθες για την εποχή. Έτσι το Ναυτικό διαθέτει το ατμόπλοιο "Ευρώτα". Ο "Ευρώτας" διαμορφώνεται σύμφωνα με το σχέδιο και εφοδιάζεται με την συσκευή του Μπρανλί ενώ τοποθετείται και ειδικό ραδιο-ιστίο ύψους 3 μέτρων.

Το Ατμόπλοιο ΕΥΡΩΤΑΣ

 

Οι εφημερίδες δημοσιεύουν την ίδια φωτογραφία απλά τροποποιούν λίγο την λεζάντα. Η φωτογραφία δόθηκε στον Τύπο από τον Ναυτικό και αφορά τον σταθμό της Καστέλλας

 Η πρόταση για την δημιουργία αυτού του σταθμού στον λόφο της Καστέλλας ανήκε στον Καραπάνο ο οποίος είχε διατελέσει Υπουργός στην προγενέστερη Κυβέρνηση του Κουμουνδούρου και σύχναζε στην εξοχική κατοικία του Κουμουνδούρου στην Καστέλλα. Επίσης λίγο πιο πάνω στην Καστέλλα βρίσκονταν και η οικία του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη επίσης υπουργού στην ίδια Κυβέρνηση. 

Το Υπουργείο Ναυτικών, διατάζει το Ναύσταθμο να διαθέσει ομάδα Αρμενιστών οι οποίοι υπό τις οδηγίες του Μπρανλί θα τοποθετήσουν τρεις τεράστιους ιστούς στην Καστέλλα, που θα συλλέγουν ή θα εκπέμπουν ραδιοκύματα.   

Ατμόπλοιο ΑΧΕΛΩΟΣ

Το Ατμόπλοιο ΑΧΕΛΩΟΣ σε φωτογραφία του Πειραιώτη Φωτογράφου Α. Γαζιάδη

Υπάρχει σποραδική επιβεβαίωση από τα ημερήσια δημοσιεύματα του Τύπου ότι 3 ατμόπλοια χρησιμοποιούνται στα πειράματα του Μπρανλί. Τα ατμόπλοια ΕΥΡΩΤΑΣ, ΑΧΕΛΩΟΣ και ΣΥΡΟΣ

 

 Για να ξαναγυρίσουμε όμως στον "Ευρώτα" αποφασίζουν το πλοίο να ταξιδεύει σε απόσταση 300 χιλιομέτρων από την Καστέλλα και να εκπέμπει διαρκώς. Τα πειράματα υπολογίζουν ότι θα διαρκέσουν μια περίοδο έξι μηνών. Στην πορεία του χρόνου μπαίνει και δεύτερο σκάφους του Ναυτικού στα πειράματα το ατμόπλοιο "Αχελώος" ενώ πληροφορίες υπάρχουν και το "Σύρος". 

Αρχικά τοποθετούν την επίγεια εγκατάσταση εντός του μόνιμου πυροβολείου που υπήρχε στην κορυφή της Καστέλλας. Αργότερα λόγω πληθώρας και όγκου των μηχανημάτων αναγκάζονται να κάνουν νέα κατασκευή πάνω στην Δεξαμενή της Καστέλλας.

Πρόβλημα με την ρευματοδότηση:

  Όμως η Ηλεκτρική Εταιρεία τον Ιούλιο του 1903, διαβιβάζει έγγραφο σύμφωνα με το οποίο αδυνατεί να χορηγεί στον Σταθμό, ρεύμα καθ΄ όλη την διάρκεια της ημέρας. Τότε ο Μπρανλί φέρνει από την Γαλλία ολόκληρη συστοιχία συμπυκνωτών μεγάλης χωρητικότητας να δίνουν ρεύμα όταν η Ηλεκτρική αδυνατεί.

Πρόβλημα με το Τελωνείο Πειραιά:

  Καταφτάνουν 5 τεράστια κιβώτια στο Τελωνείο του Πειραιά, το οποίο δεν επιτρέπει την εισαγωγή τους. Το Υπουργείο Ναυτικών δεν θέλει να ενημερώσει το Τελωνείο για το "πείραμα". Τελικά διαβιβάζει σημείωμα ότι θα χρησιμοποιηθούν στο Ναύσταθμο.

 

Πρόβλημα και με τον Δήμαρχο Πειραιά:

  Το ένα πρόβλημα διαδέχεται το άλλο. Αυτή την φορά το πρόβλημα είναι ο Δήμαρχος Πειραιά ο οποίος θα πρέπει να είναι ενήμερος και να δώσει σχετική άδεια για την κατασκευή του Σταθμού πάνω στην Δεξαμενή.

Επίσκεψη στον Δήμαρχο Πειραιά προκειμένου να λάβουν την άδεια για την εγκατάσταση του Σταθμού στην Καστέλλα, επί της Δεξαμενής

Σύσταση Ειδικής Ομάδας:

   Εν τω μεταξύ το βασιλικό ναυτικό έχει συγκροτήσει μια "Ειδική Ομάδα" αποτελούμενη από τους: Υποπλοίαρχο Ηπίτη και τον Ηλεκτρολόγο Ανθυποπλοίαρχο Δοσίου που έχουν γίνει η σκιά του Μπρανλί. Αποφασίζουν σε αυτή την "Ειδική Ομάδα" να μπουν και εκτός ναυτικού αλλά σχετικοί με τα πειράματα. Έτσι εντάσσονται οι: Καθηγητές Τιμολέων Αργυρόπουλος, Χρηστομάνος και Δαμβέργης τους οποίους προτείνει η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ σταδιακά εντάσσονται και Αξιωματικοί του Στρατού και ιδιώτες φυσιοδίφες κυρίως ως προς το αντικείμενο. Σίγουροι για την επιτύχια του εγχειρήματος μετατρέπουν όχημα το οποίο το ονομάζουν "Φορητό σταθμό τηλέγραφου άνευ συρμάτων"

Ο Κύριος "ηλεκτρικός" Αργυρόπουλος: 

Ειδικά από την προαναφερόμενη ομάδα, σημαντική ήταν η προσφορά του Καθηγητού Φυσικής Τιμολέοντα Αργυρόπουλου, που οι Αθηναίοι τον αποκαλούν ο "κύριος ηλεκτρικός" ο οποίος την εποχή εκείνει υποστήριζε και έδινε διαλέξεις για την χωρίς σύρματα επικοινωνία και ειδικά την εφαρμογή της χρήσης της στα πλοία. Αυτός δίνει την ώθηση στην επιτροπή στην οποία εντάσσονται και ο Πλωτάρχης Παπαχρήστου, ο Παπαρηγόπουλος και ο Μαλικόπουλος.

Από τον Ανθυπολοχαγό Πυροβολικού Πετρόπουλο μαθαίνουμε τα εξής:

  

"Μετά την αποφοίτησιν μου εκ της Ανωτέρας Ηλεκτρολογικής Σχολής των Παρισίων, διαταχθείς υπό του υπουργού των Εσωτερικών να παρακολουθήσω τα κατά τον παρελθόντα Νοέμβριον γενόμενα πειράματα επί του εν Καστέλλα ιδρυθέντος σταθμού του άνευ σύρματος τηλεγράφου".

Βλέπουμε ότι ο ίδιος ο Πετρόπουλος στο ημερολόγιό του τονίζει πως επρόκειτο περί ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΝ ΚΑΣΤΕΛΛΑ ΙΔΡΥΘΕΝΤΟΣ ΣΤΑΘΜΟΥ (κρατείστε την λέξη Πειράματα).

Η έκβαση των Πειραμάτων και οι  περίεργες ανακοίνωσεις - Η Καστέλλα αγνοείται ιστορικά καθώς και τα ατμόπλοια των πειραμάτων:

Οι δοκιμές στα 3 πλοία του πολεμικού ναυτικού είναι πετυχημένες. Τα ατμόπλοια "ΕΥΡΩΤΑΣ", "ΑΧΕΛΩΟΣ" και "ΣΥΡΟΣ" επικοινωνούν με την Καστέλλα και ο επίγειος σταθμός απαντά.  Το νέο μεταδίδεται πλέον πανηγυρικά στον Τύπο χωρίς να υπάρχει πλέον το στοιχείο της μυστικότητας

 

Όμως η επίσημη ανακοίνωση του Βασιλικού Ναυτικού αναφέρει: 

"Οι πομποί και οι δέκτες του "ΥΔΡΑ", "ΣΠΕΤΣΑΙ" και "ΨΑΡΑ" ελειτούργησαν κανονικώς". 

 Ίσως γιατί και τα τρια ήταν Θωρηκτά και γνωστά στον ελληνικό λαό, ίσως για κάποιο άλλο λόγο που εμείς αγνοούμε τα 3 ατμόπλοια που μετασκευάστηκαν (ΕΥΡΩΤΑΣ, ΑΧΕΛΩΟΣ και ΣΥΡΟΣ) και επί των οποίων έγιναν οι Δοκιμές δεν έγιναν ποτέ γνωστά. Επίσης ιστορικά έμεινε γνωστή η περιοχή ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ αλλά ποτέ δεν αναφέρθηκε ο λόγος της Καστέλλας.

 Η επιτυχία είναι δεδομένη, επέκταση χρήσης και στον Στρατό: 

Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος ενθουσιασμένος με τα αποτελέσματα μιλάει περί τεχνολογίας που δύναται να είναι "όπλο" όχι μόνο για το Ναυτικό αλλά και για τον στρατό. Υπογράφει "Πρωτόκολλο συνεργασίας" σύμφωνα με το οποίο στρατιώτης θα φέρει στην ράχη του φορητή συσκευή η οποία αντί κεραίας θα "επικοινωνεί" με χάρτινους αετούς που θα ίπτανται την ώρα της μετάδοσης ή  αντί αετού, αεροστάτου υδρογόνου.

Και η εφευρητικότητα πάει ακόμα περισσότερο:

"Άμα ανακοινωθεί".  Ερώτημα αναπάντητο δεδομένου ότι την ίδια μέρα όλα τα πρωτοσέλιδα των Εφημερίδων μιλούσαν για τον ΑΣΥΡΜΑΤΟ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟ. Τι άλλο θα μπορούσε να ανακοινωθεί;  Επίσης ο Διάδοχος μιλάει για τηλεκίνηση μέσω της συσκευής Μπρανλί του αερόστατου, της τοπίλλης του υποβρυχίου. Μέχρι εκείνη την στιγμή μιλούσαν απλά για τηλεγραφεία άνευ συρμάτων.

 

Σήμερα ο Μπρανλί (ή Μπρανλύ) θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εφευρέτες στην Γαλλία. Σχολεία, ιδρύματα, πλατείες, οδοί, γραμματόσημα φέρουν το όνομά του. Στην χώρα μας είναι σχεδόν άγνωστος

Πηγές: 

Εφημερίδες ΕΣΤΙΑ, ΣΚΡΙΠ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΕΜΠΡΟΣ 

pireorama.blogspot.gr

Share on Google Plus

About grizos gatos

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.