Γιατί κρεμάμε μπάλες στο χριστουγεννιάτικο δέντρο;

Τι σχέση έχει η ξηρασία με τις λαμπερές, πολύχρωμες μπάλες τις οποίες κρεμάμε κάθε χρόνο τα χριστουγεννιάτικα δέντρα μας; Για να μάθουμε, χρειάζεται να ανατρέξουμε στη Γαλλία του 19ου αιώνα.

Γυάλινα φρούτα

Οι Γάλλοι από τον 16ο αιώνα συνήθιζαν να στολίζουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο τους με λουλούδια, κουκουνάρια, φουντούκια, καρύδια και φρούτα, κυρίως πορτοκάλια και μεγάλα, κόκκινα μήλα. Αλλά το 1858 ήταν μια διαφορετική χρονιά, αφού η ξηρασία που έπληξε τα ανατολικά της Γαλλίας στέρησε από τα γιορτινά έλατα τα φυσικά τους στολίδια. Για να μην χαθεί λοιπόν η μαγεία των Χριστουγέννων και να μην απογοητευτούν τα παιδιά, ένας αρχιτεχνίτης φυσητής γυαλιού στο χωριό Goetzenbruck (στα σύνορα με την Αλσατία) είχε τη φαεινή ιδέα να αντικαταστήσει τα φρούτα με μπάλες από φυσητό γυαλί, τις οποίες κατασκεύασε στο τοπικό υαλουργείο. Έτσι, χάρη στην πρωτότυπη λύση που εμπνεύστηκε, ξεκίνησε μια παράδοση που διαδόθηκε και αναπαράχθηκε με διάφορα υλικά σε όλον τον κόσμο απολαμβάνοντας εξέχουσα θέση στο γιορτινό εξοπλισμό κάθε σπιτιού.

Φυσητές σφαίρες

Η παραγωγή των γυάλινων σφαιρών ξεκίνησε εντατικά στο τέλος του 19ου αιώνα στο εργοστάσιο Vergo (το υαλοποιείο του μικρού χωριού από όπου ξεκίνησαν όλα), το οποίο ανέλαβε να εξοπλίσει τις χριστουγεννιάτικες αγορές με τα νέα στολίδια. Οι ρυθμοί παραγωγής ακολούθησαν ανοδική πορεία, περνώντας από τα 80.000 κομμάτια το 1930 στα 200.000 το 1950. Όμως το 1964 η αυτοματοποιημένη παραγωγή στολιδιών ξεπέρασε τις πωλήσεις της παραδοσιακής γυάλινης μπάλας συνδυάζοντας παράλληλα και χαμηλότερη τιμή, οπότε το υαλοποιείο αναγκάστηκε να σταματήσει  τις εργασίες του. Το 1981 άνοιξε και πάλι τις πύλες του ως εργοστάσιο κατασκευής οφθαλμικών φακών γυρνώντας μια νέα σελίδα στην ιστορία του. Στη συνέχεια πέρασε στα χέρια της εταιρείας οπτικών Sola (γκρουπ Zeiss), για να κλείσει τελικά το 2005 λόγω μετακόμισης της μονάδας παραγωγής στο Μεξικό.

Πέφτουν, αλλά δε σπάνε

Από το 1992 το Διεθνές Κέντρο της Τέχνης της Υαλουργίας (CIAV) στο Meisenthal (Lorraine) συντηρεί και επαυξάνει την παράδοση της χειροποίητης γυάλινης μπάλας. Οι φήμες λένε ότι οι μπάλες του δε σπάνε, αν τύχει να πέσουν στο έδαφος, και το CIAV φροντίζει αυτό να το επιδεικνύει μπροστά στο κοινό με απόλυτη επιτυχία. Κατά την επίσκεψή τους στο CIAV οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τους υαλουργούς επί το έργον, ενώ σπουδαστές καλών τεχνών και σχεδιαστές μπορούν να εκπαιδευτούν και να δημιουργήσουν στα εργαστήριά του. Το κέντρο παράγει 20 παραδοσιακά σχέδια γυάλινων στολιδιών, αλλά έχει προσθέσει και άλλες 10 μοντέρνες και αξιοπρόσεκτες γυάλινες μπάλες, σύμφωνα με την έμπνευση Ευρωπαίων σχεδιαστών.

Για γάμο και ψάρεμα

Στον Νότο και την Ανατολή οι μπάλες έχουν συνδεθεί με διαφορετικές χρήσεις. Λέγεται ότι στην Αλγερία ο άντρας που επρόκειτο να παντρευτεί πρόσφερε στη μέλλουσα σύζυγό του ένα τέτοιο χειροτέχνημα, ενώ οι ψαράδες της Μεσογείου χρησιμοποιούσαν τις μπάλες σαν σημάδια αναγνώρισης στις τράτες τους. Στην Ινδία και την Ταϋλάνδη οι μπάλες κοσμούσαν τους ναούς και τις παγόδες.

Οι οριγκάμι κλέβουν τις εντυπώσεις

Από φυσητό γυαλί, πλαστικό, πεπιεσμένο χαρτί ή ξύλο, οι μπάλες – από όποιο υλικό και αν κατασκευάζονται – αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της χριστουγεννιάτικης λάμψης. Ανάμεσα στις πιο πρωτότυπες είναι οι οριγκάμι (παραδοσιακή γιαπωνέζικη χειροτεχνία), φτιαγμένες από ειδικό χαρτί μεταξένιας υφής, κομμένο και διπλωμένο με περίτεχνο τρόπο. Golden Magazine

http://www.ciav-meisenthal.fr/

Share on Google Plus

About grizos gatos

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.