Τι ζήλεψε ο Λευκός Οίκος από το νησί Brac (και τελικά το πήρε);

Οι Δαλματικές ακτές της Κροατίας φιλοξενούν συνολικά 1.246 γραφικά νησιά, νησάκια και βραχονησίδες που κάποτε τα λάτρεψαν οι πειρατές. Ένα από αυτά ξεχωρίζει. Ο λόγος είναι ότι από το πέτρωμα που κρύβει στα σπλάχνα του χτίστηκαν το 1824 οι κατάλευκοι κίονες που στολίζουν την πρόσοψη του αμερικανικού Λευκού Οίκου στην Ουάσιγκτον. Όμως την ίδια ιδέα, αιώνες πριν τους Αμερικανούς, είχε και ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Διοκλητιανός. Και αυτός επίσης προτίμησε την ίδια δαλματική πέτρα (λευκό ασβεστόλιθο) για να χτίσει το παλάτι του. Ποιο είναι αυτό το νησί και πού βρίσκεται το παλάτι του Διοκλητιανού;

Τα λατομεία

Το Brac είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Δαλματίας (ανάμεσα στα 70 που κατοικούνται) αλλά και ολόκληρης της Αδριατικής. Έχει μικρά πετρόκτιστα χωριά, ρομαντικό περιβάλλον και χρώμα μεσογειακό (http://www.bracinfo.com/). Γεμάτο από γόνιμα αμπέλια και ελιές, δάση από πεύκα και εντυπωσιακές παραλίες με κρυστάλλινα νερά διαθέτει επίσης και λατομεία ασβεστόλιθου. Βέβαια δεν είναι το μόνο κροατικό νησί που φημίζεται για την εξόρυξη των πετρωμάτων του. Ολόκληρη η ασβεστολιθική ζώνη που βρίσκεται κατά μήκος των 1.000 χιλιομέτρων των ακτών της Αδριατικής καθώς και των νησιών της, δίνει ακόμα και σήμερα τόνους διακοσμητικής λευκής πέτρας. Όμως τα λατομεία του Brac ξεχώρισαν ήδη από τη ρωμαϊκή εποχή. Χάρη σε αυτά τα λατομεία η παραλιακή πόλη Split (στις νότιες ακτές της Αδριατικής, απέναντι από το Brac) απέκτησε μια μοναδική ιστορική ατμόσφαιρα, την οποία και διατηρεί μέχρι σήμερα.

Συμφωνία σε πέτρα

Ο Διοκλητιανός υπήρξε ένας από τους πιο σκληρούς διώκτες των Χριστιανών. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, μετά την απόφασή του να εγκαταλείψει την πολιτική, θέλησε να αποσυρθεί σε ένα ασφαλές οίκημα με τεράστια βεράντα, ώστε να μπορεί να απολαμβάνει τη θέα της Αδριατικής. Γι’ αυτό και έδωσε εντολή να κτιστεί ένα πολυτελές ανάκτορο-φρούριο 30.000 τ.μ. στο παραλιακό Split. Το μεγαλοπρεπές παλάτι του Διοκλητιανού κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από την πολύτιμη λευκή πέτρα του Brac. Το πέτρωμα άρχισε από το 293 μ.Χ. να μεταφέρεται σιγά-σιγά με σκλάβους στο Split, προκειμένου να χτιστεί το παλάτι. Η κατασκευή ήταν τόσο εντυπωσιακή, ώστε έχει περιγραφεί ως μια «Συμφωνία σε πέτρα». Ο λόγος λοιπόν που οι Ρωμαίοι έφτασαν για πρώτη φορά στο νησί Brac (Brattia στα λατινικά) ήταν για να εξορύξουν πέτρωμα για τα αρχοντικά που σκόπευαν να χτίσουν.

Ο θρύλος του φύλακα της Χρυσής Πύλης

Το ρωμαϊκό αυτοκρατορικό ανάκτορο είχε τέσσερις πύλες: Τη χρυσή, την ασημένια, τη σιδερένια και τη χάλκινη. Η λεγόμενη Χρυσή Πύλη του παλατιού φυλάσσεται σήμερα από έναν πανύψηλο πέτρινο φύλακα. Πρόκειται για το επιβλητικό άγαλμα ενός επισκόπου του 10ου αιώνα. Η στάση του θυμίζει μάγο που είναι έτοιμος να ξεστομίσει κάποιο ξόρκι. Σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο, όποιος τρίψει το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού του αγάλματος θα γυρίσει πάλι κάποια μέρα στο Split, ή έστω, θα αποκτήσει την εύνοια της τύχης.

Η πόλη μέσα στο παλάτι

Η περιοχή του κροατικού Split πριν από τους Ρωμαίους (τον 4ο αιώνα π.Χ.) ήταν γνωστή ως ελληνική αποικία του Ασπαλάθου. Η σημερινή πόλη γυρνάει τον επισκέπτη αιώνες πίσω, αφού το κέντρο της είναι χτισμένο μέσα στην αγκαλιά των τειχών του ρωμαϊκού παλατιού. Το ονομαστό ανάκτορο του Διοκλητιανού είναι πλέον κάτι ανάμεσα σε φρούριο, μουσείο και κατοικημένη πόλη. Όπως ήταν αναμενόμενο, έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Ντόπιοι και επισκέπτες κινούνται στα στενά δρομάκια με τα παραταγμένα καταστήματα έχοντας την αίσθηση ότι ζουν σε μια τελείως διαφορετική εποχή. Στο κέντρο της πόλης-ανάκτορο δεσπόζει, εκτός των άλλων, και μια πανάρχαια Αιγυπτιακή Σφίγγα (εισαγωγής Διοκλητιανού από την Αίγυπτο), μια από τις 11 συνολικά που βρέθηκαν μέσα στο παλάτι. (http://www.visitsplit.com/15663/en).

Πέτρα για κοινοβούλια και ανάκτορα

Η τέχνη του σκαλίσματος και της αρχιτεκτονικής δόμησης με τη χρήση της ονομαστής λευκής πέτρας εξασκείται ακόμα στη Δαλματία. Από το 1909 έχει ιδρυθεί ειδική σχολή στο Brac (Klesarska Skola), όπου διδάσκεται η κοπή της πέτρας και η μεταμόρφωσή της σε αρχιτεκτονικό στοιχείο ή διακοσμητικό γλυπτό. Σύμφωνα με τους καθηγητές της σχολής, η σχεδίαση των έργων γίνεται παραδοσιακά χωρίς τη χρήση υπολογιστών, ακριβώς όπως συνέβαινε επί Ρωμαίων πριν από 1.700 χρόνια. Οι σπουδαστές έχουν στα χέρια τους ένα ιδιαίτερα δημοφιλές υλικό: Εκτός από το αρχαίο παλάτι και τον Λευκό Οίκο, η πέτρα του Brac έχει χρησιμοποιηθεί στο χτίσιμο του κοινοβουλίου της Βουδαπέστης και της Βιέννης, στο Νέο Παλάτι της Βιέννης, καθώς και σε κατασκευές σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική, όπως το μνημείο των Καναδών πεσόντων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Γαλλία και τα αγάλματα του Battery Park στη Νέα Υόρκη. 

Golden Magazine

Share on Google Plus

About grizos gatos

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.